در جنگ جهانی دوم آمریکایی به نام ادوارد دمینگ تئوری جدید مدیریتش را با خود به ژاپن برد. ژاپنی ها که کشورشان در اثر جنگ ویران شده بود به دنبال راهی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشورشان می گشتند. تئوری دمینگ نقشه اصلی بود که ژاپنی ها به آن نیاز داشتند. اکنون با گذشت سال ها محصولا ت ژاپنی در سراسر جهان بسیار مورد توجه مردم قرار گرفته است.
در جنگ جهانی دوم آمریکایی به نام ادوارد دمینگ تئوری جدید مدیریتش را با خود به ژاپن برد. ژاپنی ها که کشورشان در اثر جنگ ویران شده بود به دنبال راهی برای بهبود اوضاع اقتصادی کشورشان می گشتند. تئوری دمینگ نقشه اصلی بود که ژاپنی ها به آن نیاز داشتند. اکنون با گذشت سال ها محصولا ت ژاپنی در سراسر جهان بسیار مورد توجه مردم قرار گرفته است. داستان موفقیت ژاپنی ها توجه امریکایی ها را جلب کرد. تئوری دمینگ که کنترل کیفیت یا کیفیت بخشی نام داشت به رضایت مشتریان محصولا ت مختلف، قدرت کارفرما و کیفیت کالا ها تمرکز می کرد. به این ترتیب کارخانه داران آمریکایی و مدیران کمپانی های مختلف تصمیم گرفتند اصول این تئوری را در زمینه کاری خود به کار گیرند. نخستین هدف از تئوری کیفیت بخشی بازنگری روش های مدیریتی است به شکلی که کیفیت کالا بالا تر رود. کیفیت بخشی سازمان های مختلف را تشویق می کند که برنامه های مدیریتی را در صدر کار خود قرار دهند. هدف دوم تئوری کیفیت بخشی این است که مدیران سازمان های مختلف با توجه به نظرات و عقاید مردم کیفیت کالا ها را افزایش دهند. واژه مدیر در سیستم کیفیت بخشی به شخصی گفته می شود که در کنار یک سیستم و نه در داخل آن کار می کند و زمانی که تمام افراد یک شرکت برای رسیدن به دو هدف ذکرشده با یکدیگر همکاری می کنند می توان شاهد بهبود وضعیت محصولا ت نهایی شد. کیفیت بخشی تنها یک فلسفه نیست. این تئوری با ارائه قوانینی در ارتباط با محیط کار، از مدیران می خواهد با تغییراتی که در یک سیستم ایجاد می کنند، در بهبود کیفیت آن بکوشند. از آنجایی که کیفیت بخشی در صنعت بسیار موثر واقع شده است قوانین آن مدتی است که در زمینه های تحصیلی نیز به کار گرفته می شود. اغلب قوانین کیفیت بخشی در صنعت و تحصیلا ت مشابه هستند.
مشتریان یک سازمان یا داخلی و یا خارجی هستند. همانطور که مشتری یک کالا را از مغازه می خرد، کارمند هم می تواند مشتری مدیر باشد.
این قانون در زمینه تحصیلی به این شکل عنوان می شود. در یک کلا س دانش آموزان مشتری محصولا ت نهایی هستند و محصول کارگروهی دبیران و دانش آموزان، افزایش توانایی های دانش آموزان، علا ئق و شخصیت آنها است. به عبارت دیگر دانش آموز مشتری معلم است. طبق این قانون مدرسه و معلم تامین کننده های ابزار یادگیری موثر و محیط آموزشی مناسب هستند. مدرسه موظف است رفاه آموزشی مناسبی برای دانش آموزان فراهم کند. دانش آموزان کارمندانی هستند که محصولا ت نهایی آنها بهبود و رشد دائمی آنها است.
کیفیت بخشی باید محل کار را تحت تاثیر خود قرار دهد. در واقع این تئوری بدون مشارکت کارفرماها به جایی راه نمی یابد.
از آنجایی که کارمندان بیشتر از یک مدیر از شغل خودآگاهی دارند، مشارکت آنها نقش حیاتی برای سیستم دارد. مدیر یک سیستم موظف است کارمندان را دائما با روش های کیفیت بخشی آشنا سازد و آنها را در تصمیمات مدیریتی سهیم کند و به پیشنهادات شان گوش دهد.
در قانون دوم شاهد بهبود سیستم آموزشی در مدرسه خواهیم بود. از طریق برنامه های کیفیت بخشی مدیران با مشتریان (دانش آموزان و دبیران) به صورت گروهی کار می کنند. به گفته دمینگ هیچ انسانی نباید انسان دیگر را مورد ارزیابی قرار دهد. کیفیت بخشی خود ارزیابی را به عنوان راهی برای پیشرفت های دائمی معرفی می کند.
اغلب شرکت ها با نظرسنجی های جمعی که انجام می دهند، به کیفیت کالا ی خود پی می برند. اما دمینگ دائما در تئوری های خودش از سازمان ها تقاضا می کند که تمرکز خود را بر تولید کالا ها قرار دهند.او معتقد است نظرسنجی هنگام پخش کالا ها در بازار مشکلی را حل نخواهد کرد و بهتر است در زمان تولید به فکر تولید محصولا ت با کیفیت بود. با برگزاری گردهمایی های متعدد بهتر می توان مشکلا ت تولیدی محصولا ت را حل کرد.
در قانون سوم مدرسه یک سازمان یا سیستم و کارهایی که داخل آن انجام می شود را یک روند می نامیم. نخستین کاربرد این قانون در مدرسه این است که دانش آموزان یا دبیران به صورت فردی سرزنش نمی شوند از آنجایی که یک سیستم از مراحلی تشکیل شده است بهبود کیفیت مراحل مختلف منجر به بهبود محصول نهایی می شود. مدیر یک مدرسه باید با برگزاری جلسات مختلف به همراه دیگر مسوولا ن مدرسه کیفیت آموزشی را بالا ببرد.
همه افرادی که در یک سیستم کار می کنند باید در ارائه راه حل ها و پیشنهادات شان برای حل مشکلا ت یک سیستم احساس امنیت و راحتی کنند.
با اجرای این قانون ترس در محیط های کاری از بین خواهد رفت.
در این قانون موفقیت قوانین کیفیت بخشی به مدیر بستگی دارد. یک مدیر با ایجاد فضای ایمن در مدرسه زمینه را برای ارائه پیشنهادات بازخواهد گذاشت.دبیران هم در کلا س محیطی را به وجود می آورند که دانش آموزان به راحتی پیشنهادات شان را ارائه کنند و در بهبود کیفیت مدرسه نقشی به عهده داشته باشند.
کیفیت بخشی دانش آموزان را مشتریان و کارمندان یک سیستم آموزشی می داند. مسوولا ن آموزشی باید دانش آموزان را در امر آموزش یاری دهند و از آنها بخواهند با پرسش سوال های متعدد به بهبود سیستم کمک کنند. مدیران هم باید به طور جدی پیشنهادات آنها را برای ایجاد تغییرات در زمینه آموزشی در نظر بگیرند.نقش معلم ها: قوانین کیفیت بخشی از دبیران می خواهد روابط خود را با مدیران و دانش آموزان را تغییر دهند. دبیران باید از چشم دانش آموزان به سیستم آموزشی نگاه کنند و با مدیران مدرسه نیز همکاری کنند. مدیران موظف هستند مدرسه را به انجام کارگروهی تشویق کنند آنها باید برخی از مسوولیت ها را بر دوش دبیران بگذارند.
به جای استفاده از امتحانات کلا سی و نمره برای ارزیابی پیشرفت دانش آموزان، مدرسه از طریق به کارگیری قوانین کیفیت بخشی به ارزیابی سالا نه می پردازد. ارزیابی دبیران و مدیران نیز به همین شکل است.
نمره یک دانش آموز هیچ وقت ملا ک عملکرد یک مدرسه نمی شود.
بنابر شواهد موجود کیفیت بخشی مدارس را در زمینه های زیر یاری خواهد کرد.
الف) تعریف دوباره نقش ها، اهداف و مسوولیت های مدرسه
ب) به وجودآوردن برنامه های آموزشی جامع برای دانش آموزان تمام سطوح
پ) بهبود نگرش و عقاید کارکنان یک مدرسه
همانطور که گفته شد دبیران نقش مهمی در بهبود کیفیت بخشی مدارس ایفا می کنند.
در این قسمت به چند روش اشاره می کنیم که دبیران با استفاده از آنها به کیفیت بخشی خواهند رسید.
اهداف آموزشی جملا تی هستند که نشان می دهند دانش آموز پس از یادگیری یک عنوان درسی چه توانایی هایی پیدا کرده است.این جملا ت را می توان پایان هر فصل درسی و یا مطلب درسی یادداشت کرد. به عنوان مثال <حساب کردن، توضیح دادن، پیش بینی کردن و...>نتیجه عمل دانش آموزان باید کاملا مشاهده شود. واژه هایی چون <یادگرفتن> متوجه شدن. گرچه مهم هستند اما چیزی را مشخص نمی کنند.اهداف آموزشی مشخص به دبیران کمک می کند، فعالیت های آموزشی کلا س ازجمله برگزاری امتحان و... به راحتی انجام شود.دانش آموزان وقتی بدانند دبیران چه انتظاراتی از آنها دارند بهتر انتظارات دبیران را برآورده می کنند.
یکی دیگر از عواملی که به دبیران کمک می کند تشویق دانش آموزان به یادگیری به صورت گروهی است. وقتی دانش آموزان به صورت گروهی کار می کنند محصول نهایی خود را بهتر عرضه می کنند گروهی کارکردن امکان برقراری ارتباط دوجانبه بین دانش آموزان را فراهم می کند. به علا وه دانش آموزان در یک گروه تشویق می شوند از همه مهارت های گروه برای حل مشکلا ت و مسائل استفاده می کنند.
تمام اعضای یک گروه باید برای رسیدن به اهداف مشترک خود به یکدیگر اعتماد کنند. اگر هریک از اعضای گروه در انجام وظیفه خود کوتاهی کند، عواقب آن تمام گروه را تحت تاثیر قرار می دهد.
یکی دیگر از عواملی که مدرسه را به قوانین کیفیت بخشی نزدیک می کند، شیوه ارزیابی دانش آموزان است. طبق قوانین کیفیت بخشی عملکرد افراد را نباید به صورت فردی مورد ارزیابی قرار داد. کارشناسان آموزشی امروز به این نتیجه رسیده اند که آزمون های استاندارد مبنای مناسبی برای ارزیابی دانش آموزان نیست.
یک دبیر بهتر می تواند کار دانش آموزان را از طریق فعالیت هایی که در کلا س انجام می دهند مورد سنجش قرار دهد.
